19 . در روش غیرمستقیم، خالص جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، از طريق تعدیل سود یا زیان دوره بابت موارد زیر، محاسبه می‌شود:
الف. تغییرات در موجودیها و دریافتنی‌ها و پرداختني‌هاي عملیاتی طی دوره؛
ب . اقلام غیرنقدی نظیر استهلاک، ذخایر، مالیاتهای انتقالي، سودها و زیانهای تحقق‌نیافته تغییر در نرخهای ارز و سود توزیع‌نشده واحدهای تجاری وابسته؛ و
پ . تمام اقلام دیگری که آثار نقدی آنها، جریانهای نقدی مربوط به سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی است.
20 . واحد تجاری باید طبقات اصلی ناخالص دریافتهاي نقدی و ناخالص پرداختهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی را، به استثناي جریانهای نقدی موضوع بندهای 21 و 24، که بر مبنای خالص گزارش می‌شوند، بطور جداگانه گزارش کند.
21 . جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی زیر، ممکن است بر مبنای خالص گزارش شود:
الف. دریافتها و پرداختهای نقدی از طرف مشتریان، در صورتی که آن جریانهای نقدی منعكس‌كننده فعالیتهای مشتری، و نه واحد تجاری، باشد، و
ب . دریافتها و پرداختهای نقدی در رابطه با اقلامی که گردش آنها سریع، مبالغ آنها بزرگ و سررسید آنها کوتاه باشد.
22 . نمونه‌هایی از دریافتها و پرداختهای موضوع بند 21(الف) به شرح زیر است:
الف. قبول و بازپرداخت سپرده‌های ديداري توسط یک بانک؛
ب . وجوه نگهداري‌شده مشتريان توسط یک شرکت سرمایه‌گذاری؛ و
پ . اجاره‌های وصول‌شده از طرف مالکان داراییها و پرداخت آن به مالکان.
23 . مثالهایی از دریافتها و پرداختهای نقدی موضوع بند 21(ب)، شامل تسهیلات اعطایی و بازپرداخت آن در موارد زير است:
الف. اصل مبالغ مرتبط با مشتریان کارتهای اعتباری؛
ب . خرید و فروش سرمایه‌گذاریها؛ و
پ . سایر استقراضهای کوتاه‌مدت، برای مثال، مواردی که سررسید سه ماه یا کمتر دارند.
24 . در مؤسسات مالي، می‌توان جریانهای نقدی حاصل از هر یک از فعالیتهای زیر را بر مبنای خالص گزارش كرد:
الف. دریافتها و پرداختهای نقدی مربوط به قبول و بازپرداخت سپرده‌های دارای سررسید ثابت؛
ب . سپرده‌گذاری نزد سایر مؤسسات مالی و برداشت از سپرده‌های مذکور ؛ و
پ . تسهیلات اعطايي به مشتریان و بازپرداخت آنها.
25 . جریانهای نقدی حاصل از معاملات ارزی باید به واحد پول عملياتي واحد تجاری ثبت شود. براي اين كار مبلغ ارزي بر مبناي نرخ مبادله بين پول عملياتي و ارز در تاريخ جريانهای نقدي، تسعير مي‌شود.
26 . جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی باید با استفاده از نرخهاي مبادله بين واحد پول عملياتي و ارز در تاريخ جريانهاي نقدي، تسعیر شود.
27 . جریانهای نقدی ارزي، به شيوه‌اي مطابق با استاندارد حسابداری 16 آثار تغییر در نرخ ارز، گزارش می‌شود. طبق آن استاندارد، استفاده از نرخ مبادله‌ای که تقریبی از نرخ واقعی است، مجاز می‌باشد. برای مثال، میانگین موزون نرخ مبادله ارز در یک دوره را مي‌توان برای ثبت معاملات ارزی یا تسعیر جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی استفاده كرد. با این وجود، طبق استاندارد حسابداری 16، استفاده از نرخ مبادله ارز در پایان دوره گزارشگری برای تسعیر جریانهای نقدی واحد تجاری فرعی خارجی مجاز نیست.
28 . سودها و زیانهای تحقق‌نیافته ناشی از تغییر در نرخهای مبادله ارز، جریانهای نقدی نیستند. به هر حال، اثر تغییر نرخ مبادله ارز بر نقد و معادلهاي نقد نگهداری‌شده یا قابل دريافت بر حسب ارز، به منظور تطبیق نقد و معادلهاي نقد ابتدا و پایان دوره، در صورت جريانهاي نقدی گزارش مي‌شود. این مبلغ جدا از جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی ارائه می‌شود و شامل هرگونه تفاوت، در صورت وجود، است كه در آن، جريانهاي نقدی به نرخهاي مبادله ارز در پايان دوره گزارش شده است.
29 . جریانهای نقدی حاصل از سود تسهیلات و سود تقسیمی دریافتی و پرداختی، باید جداگانه افشا شود.
30 . جمع مبلغ سود تسهیلات پرداختی طی یک دوره، صرف‌نظر از شناسايي به عنوان هزینه در صورت سود و زیان یا احتساب در بهاي تمام شده دارایی طبق استاندارد حسابداری 13 مخارج تأمین مالی، در صورت جریانهای نقدی افشا مي‌شود.
31 . در يك مؤسسه مالي، سود پرداختی بابت تسهیلات و نيز سود دریافتی بابت تسهیلات و سود تقسیمی دریافتی، معمولاً به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود. با این وجود، در ساير واحدهای تجاری، سود پرداختی بابت تسهیلات به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود. سود دریافتی بابت تسهیلات اعطایی و سود تقسیمی دریافتی، به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی می‌شود. سود تقسیمی پرداختی نیز به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
32 . جریانهاي نقدی حاصل از مالیات بردرآمد، باید جداگانه افشا و به عنوان جریانهاي نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه‌بندی شود، مگر اینکه بتوان آن را به طور مشخص، مرتبط با فعالیتهای تأمین مالی و سرمایه‌گذاری تشخیص داد.
33 . مالیات بر درآمد، ناشی از معاملاتی است که منجر به جریانهای نقدی می‌شود و در صورت جريانهاي نقدی، به عنوان فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی طبقه‌بندی می‌گردد. اگرچه ممكن است هزینه مالیات به آسانی به عنوان فعالیت سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی، قابل تشخیص باشد، اما تشخيص جریانهای نقدی مرتبط با آن اغلب دشوار است و ممکن است در دوره‌ای متفاوت از دوره جریانهای نقدی معامله مربوط واقع شود. بنابراین، مالیاتهای پرداختی معمولاً به عنوان جریانهاي نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی طبقه‌بندی می‌شوند. اما چنانچه تشخيص ارتباط جریانهای نقدی مالیاتي با معامله منفردی که منجر به جریانهای نقدی طبقه‌بندی‌شده به عنوان فعالیتهای سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی می‌شود، عملی باشد، جریانهای نقدي مالیاتی به عنوان فعالیت سرمایه‌گذاری یا فعاليت تأمین مالی طبقه‌بندي می‌شود. چنانچه جریانهاي نقدي مالیاتی به بیش از یک طبقه فعالیت تخصيص يابد، مبلغ کل ماليات پرداختی افشا می‌شود.
34 . هنگامی که براي حسابداری سرمایه‌گذاری در واحد تجاری وابسته، مشاركت خاص یا واحد تجاری فرعی از روش ارزش ویژه یا روش بهاي تمام شده استفاده می‌شود، در صورت جریانهای نقدی سرمایه‌گذار، تنها جریانهای نقدی با سرمایه‌پذیر، برای مثال، سود تقسیمی و تسهیلات اعطایی، گزارش می‌شود.
35 . یک واحد تجاری که منافع خود در واحد تجاری وابسته يا مشاركت خاص را به روش ارزش ويژه گزارش می‌کند، در صورت جریانهای نقدی خود، جریانهای نقدی مربوط به سرمایه‌گذاری در واحد تجاري وابسته يا مشاركت خاص، و مبالغ توزيع سود و ساير دریافتها و پرداختها با واحد تجاري وابسته يا مشاركت خاص را گزارش می‌کند.
36 . مجموع جریانهای نقدی حاصل از تحصيل يا از دست دادن کنترل واحد‌هاي تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری، باید جداگانه ارائه و به عنوان فعالیتهای سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شود.
37 . واحد تجاری باید در ارتباط با بدست آوردن و از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری طی دوره، هر یک از موارد زیر را بصورت تجمیعی افشا کند:
الف. کل مابه‌ازای پرداختی یا دریافتی؛
ب . آن بخش از مابه‌ازا كه به صورت نقد و معادلهاي نقد است؛
پ . مبلغ نقد و معادلهاي نقد در واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری که کنترل آنها بدست آمده یا از دست رفته است؛ و
ت . مبلغ داراییها و بدهیها، به غیر از نقد و معادلهاي نقد، در واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری که کنترل آنها بدست آمده یا از دست رفته است، بصورت خلاصه و بر حسب طبقات اصلی.
38 . ارائه جداگانه آثار جریانهای نقدی حاصل از بدست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری، به عنوان اقلام اصلی جداگانه به همراه افشای جداگانه مبالغ داراییها و بدهیهای تحصیل‌شده یا واگذارشده ،كمك مي‌كند تا جریانهای نقدی مزبور از جریانهای نقدی حاصل از سایر فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی تفکیک شود. آثار جریانهای نقدی مربوط به از دست دادن کنترل، از آثار جريانهاي نقدی حاصل از بدست آوردن کنترل، کسر نمی‌شود.
39 . در صورت جریانهای نقدی، مجموع مبالغ نقد پرداختی یا دریافتی به عنوان مابه‌ازای بدست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری، پس از کسر نقد و معادلهاي نقد تحصیل‌شده یا واگذارشده مرتبط با بخشی از این معاملات، رویدادها یا تغییر در شرایط، گزارش می‌شود.
40 . جریانهاي نقدی حاصل از تغییر در منافع مالکیت در واحد تجاری فرعی که منجر به از دست دادن کنترل نمی‌شود، باید به عنوان جریانهاي نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی شود.
41 . تغییر در منافع مالکیت در واحد تجاری فرعی که منجر به از دست دادن کنترل نمی‌شود، مانند خرید یا فروش بعدی ابزارهای مالکانه واحد تجاری فرعی توسط واحد تجاري اصلی، به عنوان معاملات مالکانه به حساب منظور می‌شود.
42 . معاملات سرمایه‌گذاری و تأمین مالی که مستلزم استفاده از نقد یا معادلهاي نقد نیست، نباید در صورت جریانهای نقدی انعکاس یابد. چنین معاملاتی باید در جاي ديگري در صورتهای مالی به‌گونه‌ای افشا شود که تمام اطلاعات مربوط به اين‌گونه فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی ارائه شود.
43 . بسیاری از فعالیتهای سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، اگرچه بر ساختار سرمايه و دارايي واحد تجاري اثر مي‌گذارند، اما اثر مستقیم بر جریانهای نقدی جاری واحد تجاري ندارند. حذف معاملات غیرنقدی از صورت جریانهای نقدی، با هدف صورت جریانهای نقدی مبنی بر عدم انعكاس اقلام مزبور در جریانهاي نقدی دوره جاري، سازگار است. مثالهایی از معاملات غیرنقدی عبارتند از:
الف. تحصیل داراییها در قبال بدهيهاي مستقيم یا از طریق اجاره تأمین مالی؛
ب . تحصیل یک واحد تجاری در قبال صدور سهام؛ و
پ . تبدیل بدهی به حقوق مالكانه.
44 . واحد تجاری باید اطلاعاتی افشا کند که استفاده‌کنندگان صورتهای مالی بتوانند تغییر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، شامل تغییرات حاصل از جریانهای نقدی و تغییرات غیرنقدی را ارزیابی کنند.
45 . برای رعایت الزام مندرج در بند 44، واحد تجاری باید تغییرات زیر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی را افشا کند:
الف. تغییرات حاصل از جریانهای نقدی تأمین مالی؛
ب . تغییرات حاصل از بدست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدهای تجاری فرعی یا سایر فعالیتهای تجاری؛
پ . تأثیر تغییر در نرخهای مبادله ارز؛
ت . تغییر در ارزش منصفانه؛ و
ث . سایر تغییرات.
46 . بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، بدهیهایی هستند که جریانهای نقدی آنها یا جریانهای نقدی آتی آنها، در صورت جریانهای نقدی به عنوان جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
47 . یک روش برای رعایت افشای مندرج در بند 44، تهیه صورت تطبیق بین مانده‌های ابتدا و پایان دوره در صورت وضعیت مالی برای بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی، شامل تغییرات مشخص‌شده در بند 45 است. چنانچه واحد تجاری چنین صورت تطبیقی را تهیه کند باید اطلاعات کافی را ارائه نماید تا استفاده‌کنندگان صورتهای مالی بتوانند اقلام مندرج در صورت تطبیق را به صورت وضعیت مالی و صورت جریانهای نقدی ارتباط دهند.
48 . چنانچه واحد تجاری اطلاعات الزامی طبق بند 44 را همراه با اطلاعات مربوط به تغییر در سایر داراییها و بدهیها افشا کند، باید تغییر در بدهیهای حاصل از فعالیتهای تأمین مالی را جدا از تغییر در سایر داراییها و بدهیهای مذکور افشا نماید.
49 . واحد تجاری باید اجزای تشكيل‌دهنده نقد و معادلهاي نقد را افشا کند و باید صورت تطبیق اين مبالغ در صورت جریانهای نقدی و اقلام مشابه گزارش‌شده در صورت وضعیت مالی را ارائه نمايد.
50 . با توجه به تنوع رویه‌های مدیریت نقد و مقررات بانکداری و به منظور رعايت استاندارد حسابداری 1 ارائه صورتهای مالی، واحد تجاری رويه خود در خصوص تعيين اجزای نقد و معادلهاي نقد را افشا می‌كند.
51 . اثر هرگونه تغییر در رویه تعیین اجزای نقد و معادلهاي نقد، برای مثال، تغییر در طبقه‌بندی ابزارهای مالی که قبلاً به عنوان بخشی از پرتفوی سرمایه‌گذاری واحد تجاری محسوب شده است، طبق استاندارد حسابداری 34 رويه‌هاي حسابداری، تغییر در برآوردهاي حسابداري و اشتباهات گزارش می‌شود.
52 . واحد تجاری باید مبلغ مانده‌های بااهمیت نقد و معادلهای نقد نگهداری‌شده توسط واحد تجاری که براي استفاده گروه در دسترس نمي‌باشد و همچنین دلیل آن را افشا کند.
53 . در بسياري از شرایط، مانده‌های نقد و معادلهای نقد نگهداری‌شده در واحد تجاری، برای استفاده گروه در دسترس نيست. مثالهایی در این خصوص، شامل مانده‌هاي نقد و معادلهای نقد نگهداری‌شده توسط واحد تجاری فرعی است که به دلیل اعمال کنترلهای ارزی یا سایر محدودیتهای قانونی كشور محل فعاليت آن، اين مانده‌ها برای استفاده توسط واحد تجاری اصلی یا سایر واحدهای تجاری فرعی، در دسترس نمي‌باشد.
54. براي درک وضعیت مالی و نقدینگی واحد تجاری، اطلاعات بيشتر مي‌تواند مربوط باشد. افشای این اطلاعات، همراه با توضیح مدیریت در این خصوص، كه مي‌تواند شامل موارد زیر باشد، توصيه مي‌شود:
الف . مبلغ تسهیلات مالی استفاده‌نشده که ممكن است در فعالیتهای عملیاتی آتی و تسویه تعهدات سرمایه‌ای بکار گرفته شود، با ذکر هرگونه محدودیت در استفاده از این تسهیلات؛
ب . مجموع مبالغ جریانهای نقدی مربوط به افزایش در ظرفیت عملیاتی جدا از جریانهای نقدی لازم برای حفظ ظرفیت عملیاتی؛ و
پ . مبلغ جریانهای نقدی ناشی از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی مربوط به هر یک از قسمتهای قابل گزارش (به استاندارد حسابداری 25 گزارشگری بر حسب قسمتهای مختلف مراجعه شود).
55. افشای جداگانه جریانهای نقدی مربوط به افزایش در ظرفیت عملیاتی و جریانهای نقدی لازم برای حفظ ظرفیت عملیاتی، به استفاده‌کنندگان کمک می‌کند تا كفايت سرمایه‌گذاری واحد تجاری برای حفظ ظرفیت عملیاتی را تعيين كنند. چنانچه واحد تجاری براي حفظ ظرفیت عملیاتی به ميزان كافي سرمایه‌گذاری نکند، ممکن است به دليل نقدینگی جاری و توزیع منابع بین مالکان، قضاوت نادرستي از سود‌آوري آتي ايجاد شود.
56. افشای جریانهای نقدی قسمتها، به استفاده‌کنندگان کمک می‌کند تا روابط بین جریانهای نقدی واحد تجاری به عنوان یک مجموعه واحد، و اجزای تشکیل‌دهنده آن و میزان دسترسی به جریانهای نقدی قسمتها و نوسان‌پذیری آن را بهتر درك كنند.
57 . الزامات اين استاندارد در مورد كليه صورتهاي مالي كه دوره مالي آنها از تاريخ 1/1/1398 و بعد از آن شروع مي‌شود، لازم‌الاجراست.
58. با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استاندارد بين‌المللي حسابداري 7 صورت جريانهای نقدی (ویرایش 2017) نيز رعايت مي‌شود.
59. استاندارد حسابداری 2 صورت جریانهای نقدی (مصوب 1397)، جایگزین استاندارد حسابداری 2 صورت جريان وجوه نقد (مصوب 1379) می‌شود.
تهران،خیابان کریمخان،خیابان ایرانشهر شمالی،کوچه نوشهر،پلاک ٣٢ واحد ١٢
